Mesane Kanseri

1-MESANE KANSERİ NEDİR? EN SIK HANGİ BULGULARA YOL AÇAR?

İdrar torbası ya da idrar kesesi olarak da bilinen mesane, karın bölgesinin alt bölümünde yer alır ve içerisinde idrarın biriktiği küre biçiminde bir organdır. Mesane, böbreklerden süzülen idrarı depolayan ve kasılarak idrarın vücut dışına atılmasını sağlayan organımızdır. Mesanenin iç yüzeyi kendisine özgü bir hücre tabakasıyla örtülüdür. Mesane kanserlerinin yaklaşık olarak %90’ında, bu özel hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalması mesane kanserine yol açmaktadır.

Mesane kanserinde en sık karşımıza çıkan belirti idrarda gözle görülür şekilde ağrısız  kanama (hematüri) dır.İdrardan kan gelmesine ek olarak hastalık seyri esnasında birçok belirti daha ortaya çıkabilir.Bu belirtiler;

• Kasıkta ve kasığın üst bölgesinde ağrı
• Sık sık idrara çıkma
• Acil idrar yapma ihtiyacı
• Gözle görülemeyecek şekilde idrarda kan varlığı (mikroskopik hematüri)
• Ağrılı idrar yapma
• Kasık bölgesinde kitle ve doluluk hissi
• Sırt ağrısı
• Halsizlik
• Kilo kaybı

Ancak, kanama ve idrar yaparken yanma gibi şikayetler her zaman mesane kanseri belirtisi olmayabilir; enfeksiyon veya adet gibi nedenlerle de ortaya çıkabilecek bu şikayetlerde tanı konulabilmesi için sağlık kuruluşlarına başvurabilirsiniz. Hastalığın başka doku ve organlara yayılması (metastaz) durumunda ise sıçradığı bölgeye göre çeşitli bulgulara neden olabilir. Örneğin; öksürük ya da kanlı balgam çıkarma gibi şikayetler mesane kanserinin akciğerlere yayıldığına işaret edebilir. Mesane kanseri hastalarında kemik ağrılarının ortaya çıkması ise hastalığın iskelet sistemine yayılmasının belirtisi olabilir.

2-MESANE KANSERİNİ ÖNLEYEBİLİR MİYİZ?

Mesane kanserinin en önemli nedeni sigara içmektir. Sigaradaki kimyasallar kan dolaşımına girerek böbreklerden süzülür ve mesanede biriken idrarın içinde yerini alır. Bu maddeler buradaki hücrelerin yapını bozarak kanser riskini artırır. Sigarayı bırakmak mesane kanserinden sizi koruyacaktır.

Bir diğer önemli neden tekstil, kauçuk, deri, boya, kimya, akü sanayi veya baskı endüstrisinde kullanılan kimyasallardır.Bu kimyasallardan uzak durmak sizi mesane kanserinden koruyacaktır.

Mesane kanseri teşhisi konulan kişilerin büyük bir çoğunluğu 50 yaşın üzerindedir. Erkeklerin mesane kanseri gelişme olasılığı kadınlardan 3 -4 kat daha fazladır. Ancak son yıllarda sigara tüketiminin kadınlar arasında da yaygınlaşması mesane kanserinin kadınlarda görülme oranında artışa neden olmaktadır. Kadınların mesane kanserinden ölme olasılıkları erkeklerden daha fazladır.

Kronik mesane enfeksiyonları, yüksek yağlı veya katkı maddeli besinleri çok tüketmek, beyaz ırka mensup olmak, ailede mesane kanseri öyküsü bulunması, başka nedenle kemoterapi veya radyoterapi almış olmak mesane kanserinin diğer nedenleridir.

3-MESANE KANSERİ TANISINDA HANGİ YÖNTEMLER KULLANILIYOR?

Mesane kanseri şüphesinde, hekiminizin alacağı tıbbi öykü ve yapacağı fizik muayenenin ardından çeşitli görüntüleme yöntemleri, laboratuvar incelemeleri gelir.

Biyokimyasal laboratuvar testleri:

İdrar testleri, kan değerleri, böbrek ve karaciğer fonksiyon testleri gibi tetkikler, mesane kanseri hastalarında değerlendirilebilir.

Görüntüleme araçları:

Mesane kanseri tanısında kullanılabilecek görüntüleme yöntemlerine, ultrasonografi, intravenözürografi(İVP), BT ürografi, bilgisayarlı tomografi(BT), manyetik rezonans görüntüleme(MR) ve sistoskopi örnek olarak verilebilir.

Günümüzde ilk olarak üriner ultrasonografi veya BT ürografi tercih edilmektedir. Bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntülemeden, mesane dışında hastalığın yayılıp yayılmadığının tespitinde yararlanılır. 

 Kemik ağrılarından şikayet eden mesane kanserli hastalarda, iskelet sistemine yayılımın değerlendirilmesinde kemik sintigrafisi kullanılabilir.

 Günümüzde altın standart yöntem olarak sistoskopi kullanılmaktadır. Sistoskopi ucunda ışık ve kamera bulunan ince esnek bir endoskopik alettir.İdrar yolundan girilerek mesanenin içi incelenir. Sistoskopi işleminde mesanedeki anormalliklerin büyüklüğü, yeri ve büyüme şekilleri belirlenebilir. Biyopsi ve idrar örnekleri de sistostokopi sırasında gerçekleştirilebilir.

4-Mesane kanserinde evreleme nasıl yapıyoruz?

Patoloji ve tetkiklerden elde edilen bilgiler, mesanenin hangi bölümlerinin kanserli olduğunu, kanserin ilk başladığı yerden yayılıp yayılmadığını ve kanserin yayıldığı yerleri bulmak için kullanılır. Mesane kanseri evrelemesi uluslararası TNM sistemine göre yapılmaktadır. T: tümörün mesanedeki durumu ve sirayet ettiği derinliği ifade eder
N: mesane kanserinin lenf bezlerine sirayet edip etmediğini ifade eder
M: mesane kanserinin uzak organlara(akciğer, karaciğer, kemik gibi) yayılımının olup olmadığını ifade eder

5-Mesane kanseri tedavi seçenekleri nelerdir?

Mesane kanseri tedavi seçenekleri, hastanın genel sağlık durumu, kanserin türü, kanserin derecesi ve kanserin evresi gibi çeşitli faktörlere bağlıdır.

Mesane kanseri için uygulanan cerrahi tedaviler: Mesane kanserinde cerrahi tedavi türü mesane tümörünün tipine ve kanserin evresine bağlı olarak değişebilmektedir.

Transüretral Tümör Rezeksiyonu (TUR): İdrar kanalından mesane içine yerleştirilen endoskop (ışıklı ve optik sistemi olan ince uzun cihaz) ile bu endoskopun ucunda yer alan ve elektirik enerjisi ile dokuyu kesen ve kanama kontrolünü yapan sistem ile mesane içindeki tümörün kazınmasıdır. TUR ameliyatı vücutta herhangi bir kesi yapılmadan, idrar yolu uç kısmındaki doğal delikten girilerek gerçekleştirilir. TUR ameliyatı sonrası kazınan kanserli doku patolojiye gönderilir. Patoloji sonucuna göre mesane kanseri için tedavi belirlenir.

Eğer tümör mesane kas tabakasına kadar ilerlememişse hastalar düzenli aralıklarla kontrol edilir. Düzenli kontrol ve takiplerin sayesinde, kanserin tekrarlaması durumunda hızla müdahale şansı olur. Ayrıca kas dokusuna kadar ilerlemeyen hastaların risk durumuna göre mesane içi BCG uygulaması yapılabilir. BCG işlemi ile birlikte hastalığın yeniden ortaya çıkma ve ilerleme göstermesi hususunda %40’a yakın oranında kazanım elde edilebilir. Bu işlem sonrasında kas yorgunluğu, halsizlik, bulantı-kusma, ishal, ateş, idrar yaparken ağrı hissi oluşması gibi yan etkiler ortaya çıkabilir.

Kas dokusuna ilerlemiş fakat lenf bezi ve organlara yayılmamış olan kanserlerde tedavi, radikal sistektomi işlemiyle gerçekleştiriliyor.

TUR ameliyatının yan etkileri genellikle hafiftir ve uzun sürmemektedir. TUR ameliyatında sonra idrar yaparken ağrı ve hafif kanama gerçekleşebilir. Görülen etkiler 1-2 hafta içinde normale dönmektedir. TUR ameliyatından sonra mesane tümörü tamamen çıkartılmasına rağmen tümör tekrarlayabilir.

Radikal Sistektomi: Tümör ile birlikte mesanenin tümü ve yakınındaki doku ve organlar çıkarıldığı bir cerrahi yöntemdir. Radikal sistektomi ameliyatında mesanenin yanı sıra erkeklerin, prostat ve meni keseleri, gerekli hastalarda tüm idrar yolu çıkartılır. Kadınlarda ise klasik tanımlamada rahim, fallop tüpleri, yumurtalıklar ve rahimin tamamı veya bir kısmı çıkarılır ancak jinekolojik organları yerinde bırakarak güvenli sınırlarla mesanenin çıkartılması da son yıllarda uygulanmaktadır.

Hem erkek hem kadınlarda pelvik lenf nodudiseksiyonu denilen pelvis içindeki lenflerin çıkarılması işlemi de ameliyatın bir parçasıdır. Pelvik lenf nodudiseksiyonu, lenflere yayılmış kanseri belirlemek için en doğru yoldur.

Radikal sistektomi ameliyatı gerçekleştirilen hastaların mesanesi alındığı için idrarın vücuttan çıkışı için yeni bir yolun yapılması gerekmektedir. Bağırsağın bir kısmından yeni bir mesane oluşturulan yöntemler (ortotopik, neobladder, yeni mesane), doğrudan cilde yerleştirilen bir torbaya iletmek için bağırsaklar kullanılarak yapılan bir kese (ileal loop) gibi farklı idrar saptırma cerrahileri de bulunmaktadır. Hastaya hangi idrar saptırma yönteminin uygun olduğu üroloji doktoru tarafından hastanın biyolojik yaşı, mevcut hastalıkları, hastalığın evresi ve sonradan gerekebilecek kemoterapi, radyoterapi gibi tedavilerin ihtimali değerlendirilerek karar verilir. Bu kararı hasta ile ayrıntılı konuşarak son karar verilir.

Kanama, Enfeksiyon, bacaklarda veya akciğerlerde kan pıhtıları, Komşu organlarda hasar, İdrar kaçırma veya idrar akışının tıkanması, erkeklerde sperm çıkışı ortadan kalkması, ereksiyon sorunu görülebilir. Yeni sinir koruyucu cerrahi tekniklerle ereksiyon sorunları ve cinsel isteksizliğin önüne geçilebilmektedir. Kadınlarda ise menopoz ve cinsel isteksizlik yaşanabilir ancak organ koruyucu teknikler yaşı uygun hastalarda tercih edilir.

Mesane kanserinde kemoterapi tedavisi:

Metastatik (başka organlara veya lenf bezlerine yayılmış) hastalıkta ise tedavi olarak sistemik (tüm vücuda yönelik) kemoterapi tercih edilebiliyor. Sistemik kemoterapi, tüm vücut veya damardan kemoterapi olarak da bilinir. Medikal Onkolog tarafından uygulanan yöntem de damardan verilen kemoterapi ilaçlarının tüm vücudu dolaşarak kanserli hücreleri yok etmesi hedeflenir. Metastaz yapmış mesane kanserlerinde veya seçili vakalarda radikal sistektomi ameliyatlarında sonra kullanılmaktadır. Sistemik kemoterapi ameliyat öncesinde tümörü küçültmek için de uygulanabilir.

İntravezikal veya lokal kemoterapi genellikle bir ürolog tarafından uygulanmaktadır. Kas tabakasına ulaşmamış yüzeyel mesane kanserli hastalarda TUR tedavisini tamamlayıcı olarak kullanılabilir. İntravezikal kemoterapi de ilaçlar idrar kanalı içine yerleştirilmiş bir kateter vasıtasıyla mesaneye iletilir.

Mesane kanserinde radyasyon tedavisi:

Cerrahiye uygun olmayan veya cerrahi tedaviyi istemeyen hastaların mesane kanserini tedavi etmek için TUR a ilaveten veya TUR’ dan sonra kemoterapi ile birlikte kullanılabilir. Ağrı, kanama veya tıkanma gibi bir tümörün neden olduğu şikâyetleri azaltmak için veya metastaz yapmış kanserlerin tedavisinde tercih edilebilir.