Faruk Özgör – Üroloji Uzmanı
Haseki Eğitim Araştırma HastanesiDoç.Dr. Faruk Özgör, İstanbul, Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesinde çalışan üroloji doktorudur.
Üroloji Uzmanı
EREKTİL DİSFONKSİYON
EREKSİYON NEDİR?
Beyinden kalkan seksüel uyarılar omurilik üzerinden penise ulaşarak, penisteki düz kaslarda gevşemeyi sağlar, bunun sonucunda penis arteryel sistemi genişler ve kan ile dolmaya başlar, venöz kan akımı yavaşlar, sinüzoidlerde kan hapsedilir peniste sertleşme sağlanır ve ereksiyon gerçekleşmiş olur.
EREKTİL DİSFONKSİYON (İKTİDARSIZLIK) NEDİR?
Penisin tatmin edici bir cinsel ilişki için yeterli sertliğe ulaşamaması veya bu sertliğin ilişki sırasında sürdürülememesidir. Bu problem genç yaşlarda genellikle psikolojik nedenlerle ortaya çıkar ancak orta-ileri yaşlardaki erkeklerde genelde altta yatan organik bir rahatsızlık bulunur.
EREKTİL DİSFONKSİYON NEDENLERİ NELERDİR?
Kalp ve damar hastalıkları erektil disfonksiyonun sık nedenlerinden biridir. Bunun dışında erektil disfonksiyona neden olan diğer durunlar:
Erektil disfonksiyon altta yatan bir kalp rahatsızlığının habercisi olabilir. Sertleşme problemi yaşayan erkeklerin kalp rahatsızlığı açısından değerlendirilmesi gerekebilir.
Erektil disfonksiyon prostat büyümesi durumunda da oluşabilir. Sık idrara çıkma, gece tuvalete kalkma, tuvalete yetişememe ve sıkışma hissi sertleşme problemine yol açabilir. Bu şikayetlerin şiddeti arttıkça sertleşme problemi de artar.
Erektil disfonksiyonu olan erkeklerde özgüven düşüklüğü, yetersizlik hissi, anksiyete, depresyon gibi psikolojik problemler de gelişebilir.
EREKTİL DİSFONKSİYON TEŞHİSİ NASIL KONUR?
Doğru tedaviyi uygulayabilmek için öncelikle doğru teşhis konulmalıdır. Buna yönelik olarak önce genel hasta anamnezi ardından hastanın seksüel anamnezi alınır. İlaç alışkanlıkları, sigara, alkol kullanımı, daha önce geçirilen cerrahi operasyonlar, kalp damar hastalıkları, hormonal bozukluklar sorgulanır. Cinsel anamnezi sistematik bir şekilde alabilmek için bazı anketler bulunmaktadır: Erkek cinsel sağlık değerlendirme formu (SHIM), Uluslararası Prostat Semptom Skoru (IPSS), Uluslararası Erektil İşlev Formu (IIEF).
Hasta anamnezinden sonra sertleşme sorunu teşhisi için fizik muayanede penis ve testisler incelenerek, sinirler duyu için kontrol edilmelidir. Fizik muayane sonrasında altta yatan organik nedeni bulmaya yönelik kan tahlili, idrar tahlili, hormonal değerlendirme ve ultrason yapılmalıdır.
Sertleşme sorunu tanısı için kullanılan ultrason görüntülemesinde penisi besleyen damarlarda kan akışı sorununun olup olmadığına bakılmaktadır. Depresyon ve erektil disfonksiyonun diğer olası psikolojik nedenlerini bulmak için sertleşme sorunu teşhisi için psikolojik muayene yapılabilir.
Erektil Disfonksiyon Nasıl Tedavi Edilir ?
Yaşam Tarzı Değişikliği Önerileri: Sigarayı bırakma, düzenli egersiz yapma, sağlıklı beslenme, kilo verme, alkol tüketimini azaltma, şeker, tuz ve yağlı yemeklerden kaçınma başlıca önerilerdendir.
Medikal Tedavi: Erektil Disfonksiyon tedavisinde kullanılan ana ilaç fosfodiesteraz 5 inhibitörleridir. Bu ilaçlar damarlarda genişlemeye neden olarak penisteki kan akımını artırır ve sertleşmeyi sağlar. Bu ilacın dikkat edilmesi gereken yan etkileri: baş ağrısı, mide yanması, kızarıklık, burun tıkanıklığı, uyuşukluk. Nitrat içeren ilaçlarla birlikte kullanıldığında ani tansiyon düşüklüğüne yol açabileceğinden dikkatli olunmalıdır.
Şok Dalga Tedavisi: Sertleşmenin iyileştirilmesi amacıyla düşük yoğunluklu, odaklanmış şok dalgaları kısa aralıklar halinde penise verilir. Bu tedavi penis dokusunda küçük çaplı hasar meydana getirir ve iyileşme sürecinde yeni kan damarları oluşur. Böylece penise giden kan akımı artar ve bu durum sertleşme kalitesini artırır.
İntrakavernöz Enjeksiyonlar: Enjeksiyon penis içerisindeki süngerimsi dokuya ilaç zerki şeklinde ve penis köküne doğru penis yan tarafından ince uçlu enjektör yardımıyla uygulanır. Yaşam tarzı değişiklikleri ve fosfodiesteraz 5 inhibitörlerinin fayda göstermediği durumlarda bu tedavi önerilir. En sık kullanılan ajan PGE1 yani alprostadildir. Bazı durumlarda fentolamin ve papaverin ile kombine edilebilir. İntrakavernozal enjeksiyon uygulamasının eğitimi, işlem konusunda uzman hekim (üroloji uzmanı) tarafından yapılmalıdır. Enjeksiyon üretra, sinirler ve penisteki kan damarlarına zarar vermemek için penisin taban kısmına uygulanır. Bu tedavinin en sık yan etkisi peniste ağrı olmasıdır. En ciddi yan etkisi ise sertleşmenin 4 saatten uzun sürmesi ve ağrılı olması ile karakterize priapizm durumudur. Bu nedenle intrakavernöz enjeksiyonu takiben sertleşmenin 4 saatten fazla sürmesi halinde derhal hekime başvurulmalıdır.
Penil Protez İmplantasyonu: Diğer tedavilerin başarısız olduğu durumlarda uygulanan cerrahi bir işlemdir. Penisin içerisine sertleşmeyi sağlayan protezler yerleştirilir. İki tip penil protez vardır: Yarı sert (şişirilemeyen) protezler ve şişirilebilir protezler. Yarı sert protezler penisin sertleşme odacıklarına yerleştirilen bükülebilir iki çubuktan oluşur. Cinsel aktivite esnasında uygun pozisyona bükülebilir. Şişirilebilir protezler ise içi sıvı dolu cihazlardır. Penisin içine yerleştirilen iki şişirilebilir silindir, skrotuma yerleştirilen bir pompadan ve sıvıyı depolayan bir rezervuardan oluşur. Şişirilebilir protezler daha doğal sertleşme sağladığı için daha sık kullanılırlar