Faruk Özgör – Üroloji Uzmanı
Haseki Eğitim Araştırma HastanesiDoç.Dr. Faruk Özgör, İstanbul, Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesinde çalışan üroloji doktorudur.
Üroloji Uzmanı
BÖBREK KANSERİ
1.BÖBREK KANSERİNİN BULGULARI NELERDİR?
Böbrek kanserleri her hastada maalesef gözle görülür bir belirti vermeyebilir. Özellikle erken evre böbrek kanserli hastalarda herhangi bir şikayet olmayabilir. Böbrek kanseri olan hastalarda temel belirtiler idrardan kan gelmesi, yan ağrısı ve bel bölgesinde kitlenin hissedilmesi şeklinde sıralanabilir. Ancak belirtiler bunlarla sınırlı değildir. Kilo kaybı, ateş, tansiyon yüksekliği, yorgunluk ve karın ağrısı da böbrek kanseri bulgusu olabilir. Bu tarz şikayetleri olan hastaların doktoruna başvurması önerilmektedir.
2.BÖBREK KANSERİNE NEDEN OLAN FAKTÖRLER NELERDİR?
Böbrek kanseri erişkin insanlardaki kanserlerin %3’ünü oluşturmaktadır, bununla beraber böbrek kanserleri üriner sistemin en hızlı ilerleyen tümörlerindendir. Böbrek kanseri oluşum mekanizması üzerine çalışmalar devam etmektedir. Birçok kanser türünde olduğu gibi böbrek kanserinde de bazı risk faktörleri bulunmaktadır. Özellikle sigara kullanımı, hipertansiyon hastalığı ve obezite (şişmanlık) böbrek kanserinin temel risk faktörleridir. Böbrek kanseri 60 yaş üstü insanlarda daha sık görülmekle beraber teşhis imkanlarının artması ile daha genç hastalarda da erken evrelerde tanı konulabilmektedir. Bu yüzden düzenli doktor kontrolleri hastalığın tanısında önemli yer tutar. Ayrıca ailede böbrek kanseri veya diğer kanserlerin bulunması, böbrek yetmezliği (diyaliz alan veya almayan), bazı genetik hastalıklar ve ağrı kesici, kematerapotik bazı ilaçların uzun süre kullanımı da böbrek kanseri için risk oluşturmaktadır.
3.BÖBREK KANSERİNE NASIL TANI KOYARIZ?
Böbrek kanserinin tanısında önce fizik muayene yapılır. İdrar ve kan tahlillerinde görülen bazı değerler yine böbrek kanseri açısından hekimleri uyarabilir. İdrar tahlilinde kan görülmesi, kan değerlerinde bazı farklılıklar böbrek kanseri açısından şüphe uyandırabilir. Görüntüleme yöntemlerindeki gelişmeler hastalığın tanısını kolaylaştırmaktadır. Ultrasonografi(USG), bilgisayarlı tomografi(BT) ve manyetik rezonans(MR)görüntülemeleri hastalarda tanı koymada oldukça etkilidir. Bu görüntüleme yöntemleri böbrekte kitle olup olmadığını, diğer organlara ve damarlara yapışıklık veya sıçrama (metastaz) olup olmadığını göstermektedir. Nadir de olsa uygun hastalarda biyopsi alınarak hastalık tanısı konabilmektedir.
4.BÖBREĞİMDE KİST SAPTANDI BU BÖBREK TÜMÖRÜ ANLAMINA MI GELİR?
Böbrekte iyi huylu ve kötü huylu kitleler oluşabilmektedir. Kötü huylu kitleler tedavi edilirken, iyi huylu kitleler bazen tedavi edilmekte bazen de takip edilmektedir. Böbrekte görülen her kist kanser değildir.
Bazı kistler aralıklı görüntülemeler (ultrasonografi,tomografi,MR) ile takip edilebilmektedir. Kistler ömür boyu iyi huylu olarak kalabileceği ve tedavi gerektirmeyebileceği gibi kanser oluşması açısından riskli de olabilir. Özellikle kist boyutunun artması, kist dokusunun yapılan görüntüleme yöntemlerinde kontrast (ilaçlı madde) tutması ve kistin iç yapısında düzensizlik olması kistlerin kötü yönde bir değişim geçirdiğinin işaretleridir. Doktorunuzun önereceği takip planına uyarak hastalığın kontrolünü sağlayabilirsiniz.
5. TÜM BÖBREK KANSERLERİNDE BÖBREĞİN TAMAMINI MI ALMAK GEREKİR?
Böbrek kanserleri 1-2 cm gibi küçük boyutlarda olabileceği gibi 8-10 cm gibi büyük boyutlarda da olabilir. Tümör alanı dışında kalan böbrek dokusu fonksiyon göstermektedir. Güncel tıp bilgilerimiz sağlam böbrek dokusunun korunmasının hastanın yaşam kalitesi açısından oldukça önemli olduğunu göstermektedir. Ayrıca hastalar da yaşamlarının ileriki yıllarında böbrek yetmezliği gelişmesinin de önüne geçmektedir. Gelişen teknoloji ve cerrahi yöntemler ile tümör dışında kalan böbrek dokusunun korunması günümüzde mümkündür. Böbrekteki tümörün boyutu ve yerleşimi göz önüne alınarak hastalar değerlendirilir. Bazı hastalarda tüm böbreğin alınması (radikal nefrektomi) gerekirken uygun olan tüm hastalarda sadece tümör dokusu çıkarılarak böbrek korunabilmektedir (parsiyel nefrektomi). Böbrek koruyucu cerrahi konusunda uzman hekimlere ulaşmak doğru cerrahi kararda ilk aşama olacaktır.
6.BÖBREĞİMDE KANSER SAPTANDI, VÜCUDUMA YAYILIP YAYILMADIĞINI NASIL ANLARIM?
Böbrek kanseri; diğer birçok kanser gibi vücudun diğer yerlerine sıçrama yapabilmektedir. Akciğer, karaciğer, böbreküstü bezi, kemik ve diğer birçok dokuya kanser ilerleyebilir. Bu sıçramalar hastalarda bazı şikayetler oluşturabileceği gibi (kilo kaybı, öksürük, nefes darlığı, yorgunluk, ağrı) bazen hiçbir belirti vermeyebilir. Böbrek kanserinden şüphelenilen ve ya tanı konan hastalarda yapılan kan, idrar tahlilleri ve görüntüleme yöntemleri ile (bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans) vücuda sıçrama olup olmadığı belirlenebilir.