(BHP) İYİ HUYLU PROSTAT BÜYÜMESİ NEDİR ?

PROSTAT NEDİR?

Prostat, erkek üreme sisteminin parçası olan bir salgı bezidir. Asıl işlevi meninin sıvı kısmını oluşturmaktadır. Prostat mesanenin, diğer bir ifade ile idrar kesesinin hemen altında yer alır. Erişkinde bir ceviz büyüklüğünde ve yaklaşık 18-20 gram ağırlıktadır. Prostat, idrarın mesaneden çıkıp penis içerisinden geçerek dışarıya atılmasını sağlayan idrar kanalının başlangıç kısmını kalın bir yüzük gibi sarmaktadır.

Benign prostat hiperplazisi (İyi huylu prostat büyümesi) nedir?

Prostat bezindeki değişiklikler 45 yaş civarında başlamakta ve yaşamın sonuna kadar büyüme devam etmektedir. Prostat büyümesi çoğu zaman iyi huylu bir olay olarak gerçekleşmekte bu nedenle iyi huylu prostat büyümesi veya tıbbi deyimiyle benign prostat hiperplazisi (BPH) olarak adlandırılmaktadır.

BPH yaş artışına paralel olarak giden adeta yaşlanmanın bir parçası olan bir gelişmedir. Bu nedenle görülme sıklığı yaşla birlikte artar. Ellili yaşların başında erkeklerin yaklaşık yarısında varken seksen yaş üzerindeki erkeklerde görülme sıklığı %90’a ulaşmaktadır. Prostat büyümesi bu kadar sık görülmekle birlikte her büyümenin sorun oluşturması ve tedavi gerektirmesi söz konusu değildir. Prostat yalnızca büyümüş olduğu için değil; belirtilere neden olursa veya vücuda zarar verecekse tedavi edilmektedir.

BPH bulguları (alt üriner sistem semptomları) nelerdir?

Prostat, idrar yolunun çevresini sardığı için büyüdükçe onu sıkıştırır ve mesaneden idrarın atılmasını zorlaştırabilir. Böylece rahat idrar boşaltmanın bozulması ve tıkanıklık hissi oluşacak, ayrıca sık idrara gitme ve yanma gibi rahatsız edici belirtiler ortaya çıkacaktır. En çok görülen belirtilerden biri olan sık idrara gitme, geceleri de yaşandığı için önemli bir rahatsız edici yakınmadır. Diğer bazı belirtiler, mesaneyi tam boşaltamama hissi ve idrar yapma ihtiyacı oluştuğunda erteleyememe halidir. BPH, idrarı başlatmada zorlanma, zayıf idrar akımı, işeme sonrası damlama ve kesik kesik idrar yapmaya neden olabilir. Çok ilerlemiş olgularda tam tıkanma hali ortaya çıkabilir ve acil müdahale gerektirir.

Nasıl tanı konulur ?

İdrar belirtileri olan kişilerde prostat dışında da sorunlar olabileceği için ayrıntılı bir tıbbi öykü alınması gereklidir. Hasta tarafından ifade edilen belirtiler önemli kişisel farklar gösterdiği için bazı standart soruların cevaplandırılması esasına dayanan skorlama sistemleri kullanılmaktadır. Skorlama sistemleri yakınmaların şiddetini ve yaşam kalitesi üzerine olumsuz etkisini belirlemek üzere oluşturulmuştur. Hastalık belirtilerinin hafif, orta ve ağır olarak ayrılmasını sağlar.

Alışılmış muayenelere ek olarak prostatın makattan parmakla muayenesi çok önemlidir. Değerlendirmede idrar tetkiki de yapılır. Hastanın durumuna göre aşağıdaki testler de yapılabilir:

• Prostat spesifik antijen (PSA) testi: Prostat kanseri olasılığına yönelik kan testidir.

• İdrar akım testi: İdrar akım hızını ve işeme şeklini gösterir.

• İşeme sonrası kalan idrar miktarı ölçümü: İdrar boşalmasının ne ölçüde etkili sağlanabildiğini gösterir

• Ultrasonografi: Böbrek, mesane ve prostatın görüntülenmesini sağlar.

BPH Prostat kanserine yol açar mı ?

İyi huylu prostat büyümesi (BPH),  prostat kanseri ile birlikte görülebilir ancak neden sonuç ilişkisi bulunmamaktadır. Birlikte bulunma nedenleri yaş ilerledikçe her ikisi için de riskin artıyor oluşudur.

Senede bir yapılacak PSA testi ve prostat muayenesi ile prostat kanseri taraması 50 yaş üstü her hastada (BPH’dan bağımsız olarak) yapılmalıdır.

Tedavi seçenekleri nelerdir ?

Şikayetlerin ağırlık derecesine göre, semptom skorlarına göre ve prostat kanseri dışlanması ardından medikal tedavi verilebilir.

Prostat volümü 50 gr altındaki hastalar için alfa-bloker ilaçlar yeterli seçenekken, 50 gr üstündeki hastalarda tedaviye 5 alfa redüktaz inhibitörleri eklenebilir.

İlaç tedavileri yetersiz kaldığında, yüksek semptom skoru olan hastalarda ve prostatı idrar torbasına sarkmış hastalarda cerrahi tedavi ön plana çıkan seçenektir.

Cerrahi tedavi olarak kapalı ve açık yöntemler tercih edilebilir.

Tur-p (Transüretral prostat rezeksiyonu) ameliyatı kapalı olarak idrar yolundan (penis ucu) rezektoskop denilen aletle yapılan prostatın kazınarak boyutunun küçültülmesi ameliyatıdır.

Uzman kişiler tarafından yapıldığında sonuçları yüz güldürücüdür. Erken taburculuk imkanı, dışarıdan herhangi bir kesi olmadan yapılması avantajları arasındadır.

Açık prostat ameliyatı prostat dokusunun kapsülü dışındaki tüm dokularının karın altından ufak bir kesiyle alınması ameliyatıdır. 80 gr üstündeki prostatlarda öncelikli tercih edilebilecek bu ameliyat, prostata bağlı şikayetler için yüksek oranda çözüm sağlamaktadır.

Lazer Ameliyatları– Büyümüş prostat dokusunun cerrahi olarak tedavi edilmesinde kullanılan enerjilerden bir tanesi de lazer enerjisidir. Lazer kullanılarak yapılan ameliyatlar kapalı, diğer bir ifade ile endoskopik, prostat ameliyatlarına çok benzer yöntemler ve aletler kullanılarak uygulanmaktadır.

HoLAP ve HoLEP, Holmium lazer enerjisi kullanılarak prostatın buharlaştırılması veya kesilerek dışarı alınması şeklinde uygulanan yöntemlerdir. Daha az kanamaya yol açması, iyileşme süresinin kısa olması ve büyük prostatlara da uygulanabilmesi (HoLEP) avantajlarıdır.